Rocznik Ziem Zachodnich

O rozwoju polszczyzny na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Kierunki Badań

Bogusław Wyderka — 2018-12-28

Artykuł ma charakter przeglądowy. Autor omawia społeczno-kulturowe podłoże zmian językowych wywołanych przez powojenne ruchy migracyjne, przesiedlenia ludności i przemiany społeczno-ustrojowe. Prezentuje poszczególne kategorie ludności, które zasiedliły Ziemie Zachodnie i Północne, pod względem demograficznym, kulturowym i językowym. Wskazuje na sytuację ludności autochtonicznej i jej rolę w procesie integracyjnym. Analizuje przyczyny i uwarunkowania zmian o charakterze ogólnopaństwowym, lokalnym i indywidualnym. Porusza zagadnienie definicji terminu integracja językowa i ewolucji tego pojęcia. Przedstawia rozwój metodologii i dokonania badawcze.

Przemiany demograficzne w województwie opolskim w latach 1945–2015

Joanna Dybowska — 2018-12-28

Artykuł zawiera omówienie zmian demograficznych w województwie opolskim od momentu utworzenia tej jednostki administracyjnej do chwili obecnej. Na tle krótkiego rysu historycznego procesu zasiedlania ziem przyłączonych do Polski w 1945 r. przedstawiono problemy dotyczące wzrostu liczby mieszkańców tego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem roli intensywnego odpływu emigracyjnego na stan ludności. Poruszony też został wątek etniczny, zróżnicowania pochodzenia regionalnego mieszkańców województwa opolskiego i jego wpływ na sytuację demograficzną w perspektywie historycznej oraz w aktualnym układzie przestrzennym województwa.

Zarys dziejów energetyki dolnośląskiej w latach 1945–1989

Wiktor Krajniak — 2018-12-28

W artykule przedstawiono dzieje dolnośląskiej energetyki w latach 1945–1989. W realiach gospodarki centralnie planowanej inwestycje energetyczne realizowane na tym terenie były odzwierciedleniem polityki energetycznej państwa. Jej naczelną zasadą była centralizacja wytwarzania energii w wielkich elektrowniach cieplnych i rozbudowa systemu linii energetycznych wysokich napięć, łączących cały kraj w jeden wielki ogólnokrajowy system. W latach 60. XX w. ogólną tendencją w państwowej energetyce była dywersyfikacja źródeł energii w kierunku węgla brunatnego i rozbudowa energetyki skojarzonej w postaci elektrociepłowni. W omawianym okresie na Dolnym Śląsku zbudowano wielką elektrownię Turów i wiele elektrociepłowni o znacznych mocach.

Proces wprowadzania dwujęzycznych nazw miejscowości na Opolszczyźnie i ich społeczny odbiór

Maria Wagińska-Marzec — 2018-12-28

Lata 90. ubiegłego stulecia sprawiły, że na fali przemian ustrojowo-demokratycznych w Polsce na terenach zamieszkanych przez mniejszości narodowe i etniczne zaczęto podejmować działania zmierzające do zamanifestowania własnej tożsamości w przestrzeni publicznej. Jednym z tego przejawów było dążenie do wprowadzenia nazw miejscowości w języku mniejszości na tablicach drogowych. Umożliwiła to oficjalnie dopiero Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z 2005 r. W opracowaniu został przedstawiony przebieg wprowadzania dwujęzycznych nazw na terenie Śląska Opolskiego jako największego skupiska ludności pochodzenia niemieckiego, a także działania administracji z tym związane oraz towarzyszące temu procesowi reakcje społeczne. W tekście podjęta została próba pokazania różnorodności postaw mieszkańców regionu wobec polsko-niemieckich nazw miejscowości (od pełnej akceptacji podwójnego nazewnictwa przez postawy obojętne po całkowite odrzucenie).

Polskie osadnictwo po niemieckiej stronie granicy po 2004 r.

Marcin Tujdowski — 2018-12-28

W artykule autor opisuje wycinek polskiej emigracji do Niemiec po 2004 r. Chodzi o Polaków, którzy wybrali wschodnie, przygraniczne regiony Niemiec na miejsce do życia. Od 2004 r., tj. od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, liczba takich osób stale rośnie. Migracja ta również zmienia się pod względem jakościowym. W latach wcześniejszych za granicę migrowały głównie na krótki czas osoby wykonujące proste prace. W ramach nowej migracji przybysze przenoszą się do Niemiec na trwały pobyt, często są to osoby reprezentujące zawody wymagające wysokich kwalifikacji (lekarze, urzędnicy, specjaliści).

„Akcja barakowa” na Warmii i Mazurach w latach 1945–1947

Ryszard Tomkiewicz — 2018-12-28

Jesienią 1945 r. zainicjowana została „akcja barakowa”, której celem było zdemontowanie na ziemiach przyłączonych i przetransportowanie na tereny ziem dawnych, poniemieckich, drewnianych baraków, w czasie wojny stanowiących zabudowę tworzonych przez okupantów obozów. O miejscu ich rozlokowania miały decydować lokalne urzędy ziemskie. Przeznaczone miały być dla osób, które swoje domostwa, wraz z dobytkiem, straciły w czasie wojny. W praktyce przenoszono nie tylko obiekty typowo obozowe, lecz także zabudowania gospodarcze, np. baraki stajenne lub magazynowe, które często trafiały do prywatnych przedsiębiorców i rolników, wykorzystujących je na przydomowe składziki. Jesienią 1946 r. w Ministerstwie Odbudowy uznano za bezzasadne kontynuowanie tej akcji, konkludując, że obiekty tego typu były „niepraktyczne, nieestetyczne i kosztowne”. Te baraki, których nie rozebrano, w kolejnych latach wykorzystywano przede wszystkim jako magazyny lub prowizoryczne pomieszczenia handlowe.

Środowisko byłej Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech a aparat bezpieczeństwa publicznego w latach 1945–1950 (zarys problemu)

Bernard Linek — 2018-12-28

Artykuł analizuje skalę zainteresowania i wykorzystania przez Urzędy Bezpieczeństwa województwa śląskiego przedwojennych działaczy polskich ze Śląska Opolskiego, zrzeszonych do 1939 r. w Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech. Do prezentacji tego zagadnienia posłużyły zachowane materiały policji politycznej z lat 1945–1950 różnego szczebla oraz literatura przedmiotu. Już przed wojną działacze opolskiej mniejszości polskiej byli z różnych względów (szpiegowskich, działalność polityczna) obiektem zainteresowania polskich służb specjalnych (przede wszystkim II Oddział Sztabu Generalnego Wojska Polskiego – wywiad). Także po wojnie grono to z innych względów stało się obiektem oddziaływania komunistycznych służb specjalnych, przede wszystkim policji politycznej. Głównym powodem zainteresowania członkami tej grupy były ich przedwojenne związki polityczne oraz powojenne zaangażowanie polityczne przedstawicieli tego środowiska, przede wszystkim w działalność Polskiego Stronnictwa Ludowego. Nie bez znaczenia był również fakt, że przedstawiciele tego środowiska byli naturalnymi liderami politycznymi ludności rodzimej. Jeśli przed wojną zaangażowanie się przedstawicieli ZPwN wynikało z pobudek patriotycznych, to po wojnie werbunki były zazwyczaj wymuszane, czy to za pomocą bezpośredniego zagrożenia życia werbowanych bądź zagrożenie dla członków ich rodzin wysiedleniem do Niemiec. Od końca lat 40. szantażowano niektóre osoby przedwojennym zaangażowaniem.

Szkoły powszechne i szkoły średnie ogólnokształcące w Olsztynie w latach 1945–1948

Maria Radziszewska — 2018-12-28

Po II wojnie światowej w Olsztynie tworzono od podstaw polską administrację w różnych jej dziedzinach. Jedną z nich było szkolnictwo. W okresie przejściowym dążono do organizacji szkół zgodnie z przedwojennym polskim ustrojem szkolnym z 1932 r. Na tym terenie, oprócz istniejącej w latach 1934–1939 Prywatnej Katolickiej Szkoły Powszechnej z polskim językiem wykładowym, w Olsztynie nie było tradycji polskiego szkolnictwa średniego i zawodowego. Brakowało pomocy dydaktycznych, nie było kadry pedagogicznej i władz oświatowych, istniała tylko w różnym stopniu zniszczona poniemiecka baza lokalowa szkół. Jednak w tak specyficznych warunkach udało się zainicjować, najkrótszy w dziejach, bo trwający zaledwie dwa miesiące, rok szkolny 1944/1945 i uruchomić w ramach szkoły średniej ogólnokształcącej pierwsze Państwowe Gimnazjum Męskie w Olsztynie oraz dwie szkoły powszechne o różnym stopniu organizacyjnym. W kolejnych latach nie tylko powiększano stan ilościowy olsztyńskich szkół, ale także podnoszono ich poziom organizacyjny.

Żydzi niemieccy w Jeleniej Górze tuż po zakończeniu II wojny światowej

Marek Szajda — 2018-12-28

Artykuł przedstawia losy Żydów niemieckich, którzy przeżyli okres Zagłady, w Jeleniej Górze w latach 1945–1947, tj. od powołania komitetu żydowskiego tuż po zakończeniu II wojny światowej aż do zaniku tej społeczności w dwa lata później. Są to dzieje grupy złożonej z osób wyzwolonych z obozów koncentracyjnych, a także ukrywających się w rodzinnych stronach, w tym „mischlingów”. W tekście omówione zostały różne aspekty funkcjonowania niemieckiej ludności żydowskiej w kontekście napływu polskich Żydów z terenów centralnej Polski oraz z ZSRR, jej relacji z Centralnym Komitetem Żydów w Polsce oraz Wojewódzkim Komitetem Żydowskim we Wrocławiu, a także administracją państwową. Najciekawszym zagadnieniem jest kwestia statusu prawnego i społecznego Żydów, którzy zabiegali o uznanie ich za ofiary III Rzeszy na równi z innymi, w tym przypadku przede wszystkim polskimi Żydami. Ostatecznie niemal wszyscy Żydzi niemieccy opuścili miasto podczas wysiedleń ludności niemieckiej.

German Jews in Jelenia Góra immediately After the End of the Second World War

Marek Szajda — 2018-12-28

This article presents the history of German Jews, survivors of the Extermination period, in Jelenia Góra in the years 1945–1947, that is from the establishment of the Jewish committee just after the end of the Second World War until the disappearance of this community two years later. This is the story of a group composed of people liberated from concentration camps as well as hiding in their homeland, including the “Mischling”. In the text, different aspects of the functioning of the German Jewish population are discussed in the context of the influx of Polish Jews from the territories of central Poland and the USSR, their relations with the Central Committee of Jews in Poland and the Voivodeship (the term corresponding to ‘province’ in many countries; translator’s note) Jewish Committee in Wrocław, as well as the state administration. The most interesting issue is the problem of the legal and social status of Jews who were striving to be recognised as victims of the Third Reich on equal terms with others, in this case most of all Polish Jews. Finally, almost all German Jews left the city during the deportation of the German population.

Antykomunistyczne organizacje młodzieżowe działające we Wschowie w okresie stalinowskim

Marcin Podemski — 2018-12-28

W artykule przedstawiono dwie antykomunistyczne organizacje młodzieżowe działające na terenie Wschowy na początku lat 50. XX w. Były to: Młodzieżowe Siły Zbrojne oraz grupa Bogdana Müllera, określana w aktach wschowskiego Urzędu Bezpieczeństwa jako Związek Tajnych Agentów. Ukazano pochodzenie społeczne i geograficzne członków obu organizacji, motywy i inspiracje ich antysystemowego zaangażowania, a także działania podejmowane w ramach funkcjonowania obu grup. W ostatniej części artykułu przedstawiono natomiast przyczyny zaprzestania działalności, stopień rozpracowania obu organizacji przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego we Wschowie oraz losy tej grupy młodych konspiratorów, która ostatecznie zostanie aresztowana i skazana przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Zielonej Górze. Podstawą źródłową artykułu są akta PUBP we Wschowie, WSR w Zielonej Górze oraz relacje kilku świadków historii, m.in. Jerzego Bertholda – pomysłodawcy powołania Młodzieżowych Sił Zbrojnych, czy Stanisława Bartkowiaka – najbliższego kolegi Bogdana Müllera.

Organizacja i przebieg Narodowego Plebiscytu Pokoju w województwie opolskim

Adriana Dawid — 2018-12-28

Między 17 a 22 maja 1951 r. w Polsce, pod auspicjami Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju trwał Narodowy Plebiscyt Pokoju. Akcja ta miała na celu zgromadzenie podpisów pod Apelem berlińskim ogłoszonym przez Światową Radę Pokoju w sprawie podpisania Paktu Pokoju między pięcioma mocarstwami światowymi. Głosowanie poprzedzała intensywna kampania propagandowa w obronie pokoju i piętnująca „podżegaczy wojennych”. W województwie opolskim, podobnie jak w całym kraju, powstały przed plebiscytem liczne komitety pokojowe, zwerbowano grupę ok. 40 tys. agitatorów, urządzono wiele spotkań, masówek, manifestacji. Agitację prowadzono za pośrednictwem prasy, filmu, radia i radiowęzłów. Dla uczczenia plebiscytu podejmowano zobowiązania produkcyjne i przygotowano specjalne dekoracje. W województwie opolskim 99,5% upoważnionych złożyło karty z podpisami pod Apelem Światowej Rady Pokoju. Nieliczne odmowy pochodziły głównie od świadków Jehowy oraz rodzimych mieszkańców, którzy deklarowali się jako Niemcy lub zabiegali o wyjazd na stałe do Niemiec. Celem akcji było wskazanie źródeł zagrożenia wojną i metod zachowania pokoju. Ponadto kampania miała spowodować wzrost społecznej akceptacji dla władz i realizowanego przez nią programu zmian politycznych i gospodarczych. Uzyskane efekty tych starań okazały się krótkotrwałe.

Organization and Running of the National Plebiscite for Peace in Opole Voivodeship

Adriana Dawid — 2018-12-28

The National Plebiscite for Peace took place in Poland between 17 and 22 May 1951 under the auspices of the Polish Committee of the Defenders of Peace. The campaign aimed to gather signatures under the Berlin Appeal announced by the World Peace Council as regards signing the Peace Treaty between five world powers. Voting was preceded by an intensive propaganda campaign in defence of peace and condemning “warmongers”. In Opole Voivodeship, analogically to the whole country, numerous peace committees came into existence before the plebiscite. A group of about 40,000 activists were recruited. Many gatherings, mass meetings and demonstrations were organized. Propaganda was conducted by means of press, film, radio and radio systems. To celebrate the plebiscite, production commitments were undertaken and special decorations prepared. In Opole Voivodeship 99.5 per cent of people qualified for voting submitted cards with signatures as part of the Appeal of the World Peace Council. The few refusals came mainly from Jehovah’s Witnesses and native inhabitants who declared themselves Germans or applied for departure and permanent stay in Germany. The campaign’s objective was to indicate sources of threats of war and methods for the maintenance of peace. Moreover, the campaign was to cause an increase in social acceptance of the authorities and the programme of political and economic changes being implemented by the government. The results of these efforts turned out to be temporary.

Pięćdziesiąt lat po wielkich uroczystościach – Międzyrzecz w kręgu obchodów 1000-lecia Państwa Polskiego i Millenium Chrztu Polski w 1966 roku (w świetle wybranych źródeł)

Marceli Tureczek — 2018-12-28

W 1966 r. Międzyrzecz, wówczas miasto liczące ok. 12 tys. mieszkańców, stał się miejscem uroczystości związanych z obchodami 1000-lecia Państwa Polskiego i zarazem istotnym miejscem religijnych uroczystości Millenium Chrztu Polski na terenie ówczesnego województwa zielonogórskiego. Obchody państwowe i kościelne w ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej Polski odbywały się niezależnie i w znacznym stopniu miały charakter konkurencyjny, a ze strony władz komunistycznych wrogi wobec poczynań Kościoła katolickiego. W obu jednak przypadkach o wyborze miejsca zadecydowało polskie i piastowskie dziedzictwo miasta, które w sposób wyrazisty zarówno dla władz państwowych, jak i kościelnych uzasadniało nabytki terytorialne Polski po II wojnie światowej. Do dziś po tych uroczystościach zachowała się w mieście pokaźna spuścizna materialna i niematerialna, która mimo swojej doniosłości wykraczającej poza Międzyrzecz, jest słabo poznana w polskiej literaturze. Należy także podkreślić, że pięćdziesiąt lat po tych wydarzeniach Międzyrzecz w 2016 r. znów stał się za sprawą swojego dziedzictwa i znaczenia w średniowiecznych dziejach piastowskiej Polski miejscem uroczystości państwowych i religijnych obchodzonych z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski. Tym razem obchody realizowano już wspólnie.

Marzec ’68 w województwie opolskim

Zbigniew Bereszyński — 2018-12-28

Wielka fala protestów studenckich w marcu 1968 r. ogarnęła również młody ośrodek akademicki w Opolu. Kulminacyjnym aktem protestu był strajk okupacyjny w miejscowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w dniu 18 marca 1968 r. W ślad za tym nastąpiły różnego rodzaju działania represyjne. Nałożyły się na to czystki o charakterze antysemickim. Represje dotknęły również zbliżoną liczbę osób spośród młodzieży szkolnej i robotniczej, solidaryzujących się ze studencką akcją protestacyjną. W kontekście etnicznej specyfiki regionu na szczególną uwagę zasługuje również fakt, że wśród osób solidaryzujących się ze studentami byli także młodzi ludzie z rodzin śląskich. Z uwagi na przejawy poparcia dla studentów w innych środowiskach społecznych ówczesne wydarzenia można traktować jako swego rodzaju zwiastun fenomenu „Solidarności”. Z drugiej strony podjęte wówczas działania represyjne przyczyniły się do odmłodzenia miejscowego aparatu władzy i wytworzenia nowych, bardzo trwałych układów personalnych.

Rejonowy Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Praw w Szczecinku 1983–1987

Tomasz Ceglarz — 2018-12-28

Artykuł przybliża działalność Rejonowego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Praw w niewielkim, 40-tysięcznym mieście położonym wówczas na terenie województwa koszalińskiego. Z dala od poważniejszych ośrodków naukowo-dydaktycznych, kulturalnych, przemysłowych, przy zaangażowaniu członków pierwszej „Solidarności”, ludzi bliskich Kościołowi katolickiemu i pomocy Ojców Redemptorystów z parafii pw. Ducha Św. w Szczecinku, powstała grupa, która w okresie stanu wojennego, w miarę swoich możliwości, niosła pomoc osobom internowanym, prześladowanym za poglądy polityczne i ich rodzinom. Wsparcie to miało szeroki wymiar: od pomocy finansowej, prawnej, po podtrzymywanie na duchu, opiekę psychologiczną oraz organizację wypoczynku letniego dla dzieci uwięzionych. Członkowie i sympatycy RKPOPWiP byli w stałej łączności z Biskupim Komitetem Pomocy w Koszalinie. Współpracowali też z opozycjonistami ze Złocieńca, którzy udzielali wsparcia internowanym w Wierzchowie Pomorskim. Po wyjeździe przewodniczącej Krystyny Oberdy-Bieleckiej do Kanady w 1986 r. aktywność komitetu znacząco osłabła. Natomiast w 1987 r., poza sporadycznymi akcjami pomocowymi w postaci „akcji letniej”, praktycznie ustała.

Wybór tekstów ilustrujących proces przemian nazewniczych w latach 1945–1950 na Śląsku

Monika Choroś — 2018-12-28

Ze względów pragmatycznych, emocjonalnych oraz państwotwórczych niezwłocznie po zakończeniu działań wojennych przystąpiono do zmiany niemieckich nazw miejscowości i ulic. Repolonizacja i polonizacja nazewnictwa w początkowym okresie przebiegała żywiołowo i wielotorowo. Sytuację uporządkowała powołana 6 stycznia 1946 r. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości. Cytowane źródła przedstawiają proces przemian nazewniczych w pierwszych latach powojennych oraz motywacje tworzenia nowych nazw, zasady, którymi kierowano się przy ustalaniu nazw urzędowych. Ponadto ukazują udział mieszkańców w kreowaniu nowych nazw oraz przywiązanie do nazw znanych, „swojskich”.

Dokumenty z Archiwum Państwowego w Opolu dotyczące pobytu w 1945 r. wojsk radzieckich w Nysie

Ewa Dawidejt-Drobek — 2018-12-28

Opracowanie źródłowe zawiera 97 dokumentów archiwalnych dotyczących pobytu wojsk radzieckich w Nysie. Dokumenty pochodzą z Archiwum Państwowego w Opolu i dotyczą relacji zarówno urzędowych (na szczeblu władz lokalnych oraz radzieckiej komendantury), jak i pomiędzy żołnierzami Armii Czerwonej a ludnością cywilną. Są to m.in.: protokoły zebrań urzędników lokalnego szczebla z komendantem wojennym miasta, raporty i skargi składane na wrogie działania żołnierzy radzieckich, korespondencja Zarządu Miejskiego i Starostwa Powiatowego z komendanturą wojenną, Urzędem Wojewódzkim Śląsko-Dąbrowskim oraz innymi instytucjami, notatki służbowe, protokoły przekazania mienia przez wojsko radzieckie opuszczające Nysę. Pierwszy dokument opatrzony jest datą 17 V 1945 r., ostatni zaś datowano 8 X 1946 r.

Stosunki językowe na ziemi głubczyckiej po II wojnie światowej. Nieznane opracowanie Biura Prac Kongresowych

Piotr Pałys — 2018-12-28

Jednym z argumentów mających uzasadniać czechosłowackie roszczenia do fragmentów terenów przejętych przez Polskę w 1945 r. było zamieszkiwanie tam w zwartych grupach ludności posługującej się językiem czeskim. Na potrzeby polemik z południowym sąsiadem strona polska musiała więc sprawdzić zasadność tej argumentacji. Próbę określenia zasięgu występowania języka czeskiego na obszarze ziemi głubczyckiej i Kotliny Kłodzkiej podjął niepodpisany ekspert, prawdopodobnie wywodzący się z kręgu współpracowników krakowskiej ekspozytury Biura Prac Kongresowych.

Władysław Dudziak, Wspomnienia z lat 1945–1948

Ryszard Tomkiewicz — 2018-12-28

Ks. Władysław Dudziak przybył do Mrągowa wiosną 1945 r. wraz z jedną z grup przesiedleńców z północnego Mazowsza. W mieście nie było wówczas żadnego kapłana, dom parafialny był wypalony, bez okien, rozkradziony i zdewastowany. Pisząc o życiu parafialnym, wiele informacji dotyczy też ówczesnej, mrągowskiej codzienności. Ks. Dudziak uczestniczył np. w organizacji mrągowskiego gimnazjum, w którym następnie prócz religii uczył też matematyki. Prowadził internat. W miasteczku proboszczem był do 1960 r. We wspomnieniach ks. Dudziaka, przywołujących powojenną codzienność, przeważa optymizm i wiara w odbudowę życia społecznego.

Tworzenie opolskich wojewódzkich władz administracyjnych i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w 1950 r. (materiały źródłowe)

Marcin Sroka — 2018-12-28

Zbiór materiałów archiwalnych poświęconych tworzeniu opolskich wojewódzkich władz administracyjnych i partyjnych w 1950 r. składa się z fragmentów akt zespołów komitetów wojewódzkich PZPR w Katowicach, Opolu i we Wrocławiu oraz akt Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu. Wymienione zespoły przechowywane są w archiwach państwowych w Katowicach, Opolu i we Wrocławiu. Opracowanie tekstów źródłowych zawiera m.in. biogramy najważniejszych osób wymienionych w dokumentach, których noty przygotowane zostały w głównej mierze na bazie akt osobowych zespołu KW PZPR w Opolu oraz Katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL dostępnego na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej.

Aleksandra Paprot-Wielopolska, Żuławy i Powiśle. Kreowanie tożsamości lokalnych i regionalnych po 1989 roku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018, s. 288

Marcin Owsiński — 2018-12-28

Yaman Kouli, Dolny Śląsk 1936–1956. Szybki rozwój i nieudana odbudowa. Wpływ wiedzy na produkcję przemysłową, przekład Tomasz Dominiak, Biblioteka Humanisty, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018, s. 315

Radosław Domke — 2018-12-28

Yaman Kouli, Dolny Śląsk 1936–1956. Szybki rozwój i nieudana odbudowa. Wpływ wiedzy na produkcję przemysłową, przekład Tomasz Dominiak, Biblioteka Humanisty, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018, s. 315

Jakub Tyszkiewicz — 2018-12-28

Adriana Merta-Staszczak, Niechciane dziedzictwo. Nieruchomości zabytkowe na Dolnym Śląsku w latach 1945–1989, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018, s. 394

Agata Gabiś — 2018-12-28

Wydarzenia Marca 1968 roku w pamięci i edukacji historycznej, red. Anna Gołębiowska i Małgorzata Świder, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2017, s. 133

Zbigniew Bereszyński — 2018-12-28

Sprawozdanie z konferencji pt. „Na swoim? U siebie? Wśród swoich? Pierwsze lata na Ziemiach Zachodnich i Północnych”, Centrum Historii Zajezdnia, Wrocław, 6–7 listopada 2017 r.

Jolanta Kluba — 2018-12-28

Sprawozdanie z konferencji pt. „Wielkie dni Wrocławia. Wystawa Ziem Odzyskanych w 1948 roku”, Muzeum Architektury, Wrocław, 12 czerwca 2018 r.

Marcin Musiał — 2018-12-28

Rzecz o trudnym dziedzictwie Ziem Zachodnich i Północnych. Sprawozdanie z seminarium pt. „Dziedzictwo migracji. Otwarte seminarium teoretycznopraktyczne”, zorganizowanego przez Fundację Ważka i Stowarzyszenie „Tratwa”, Wrocław, 5 września 2018 r.

Aleksandra Paprot-Wielopolska — 2018-12-28

Wprowadzenie

Marcin Musiał — 2020-12-31

Koniec przeobrażeń? Dekomunizacja przestrzeni publicznej w Polsce na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 2016–2017 – wybrane przykłady

Nancy Waldmann — 2020-12-31

In Poland since 2016 there has been a legally mandated process of decommunization of public space which is to serve as an instrument for a cleansing of sorts of cities, towns and villages, including the expunging of all forms of commemoration of the Red Army and the Brotherhood in Arms of Soviet and Polish soldiers who fought in the final phase of World War II. What is the result of this radical reinterpretation and devaluation of the events of 1945 in the Western and Northern Lands, where almost everything changed at that time? This article presents the attitudes of selected local communities towards the current prohibition on „promoting communism and other totalitarian regimes”. The selected communities are: Szczecin, Legnica, Drawsko Pomorskie, Stargard, Nowogard, Gorzów Wielkopolski, Kęszyca Leśna, Kołobrzeg and Pyrzyce. However, this is not a complete, academic study; rather, it represents the viewpoint of a reporter, an attempt at an examination in a wider context of the effects of the current politics concerning history. The aim of this article is to present various dimensions of the decommunization of the public space, the collation of activities connected with this process and earlier decommunization practices, and the processes of accepting or not accepting and then dismantling of monuments. Moreover, the article seeks to consider residents’ endeavours to save those monuments that are important to them.

Polemika z tekstem Nancy Waldmann „Koniec przeobrażeń? Dekomunizacja przestrzeni publicznej w Polsce na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 2016–2017 – wybrane przykłady”

Robert Klementowski — 2020-12-31

Jak dobrze, że nie jestem burmistrzem!

Marcin Kula — 2020-12-31